Kaşgarlı Mahmut ve Yusuf Has Hacip, Karahanlılar ile ilgili sınırlı bilgi verirler. Bu iki Türk büyüğü, Karahanlıların konuştuğu dili ifade ederken, “Hakani” kelimesini kullanmışlardır.3 Buradan yola çıkarak, Karahanlıların kendilerini, Hakani olarak tanımladıkları sonucuna ulaşabiliriz.
Türk savaş sisteminde bağımsız ve hareketli birlikler önemli rol oynardı. Çocukluktan başlayarak aldıkları eğitimin sonucu olarak; at üzerinde hızla giderken öne, arkaya ve yana isabetli bir şekilde ok atabilirlerdi.
Osmanlı hânedanının Kayılar’la ilişkisi hakkında çeşitli iddialar vardır. Ancak Ertuğrul ve Osman beylerin idaresindeki oymağın Oğuz (Türkmen) asıllı olduğunda yerli ve yabancı kaynaklarda tam bir ittifak görülmektedir. Buna karşılık Osmanlı hânedanının Kayı boyuna mensup olduğu iddiasının II. Murad devri tarihçilerinden Yazıcıoğlu Ali’ye ait olduğu zannedilmektedir.
Türkler, çok eski devirlerden itibaren Çin’e yağma akınları düzenlerlerdi ve şüphesiz ki, bu yağma akınları sırasında bazı insanlar liderlik becerileri ile öne çıkardılar. Bu liderler, bir devlet kurmakta başarılı olamasalar bile, bir kısım insanları “yağma akınları yapmak” gibi bir amaç etrafında birleştirmeleri sayesinde, ileride ortaya çıkacak olan, devlet geleneğinin ilk tohumlarını atmış olurdular.
Chie Shih Shuai ve yanındaki 40 yiğit, binlerce muhafız ile korunan Çin sarayına saldırdılar. Yüzlerce nöbetçiyi öldürerek korunaklı dört kapıyı açıp orta bölmeye geldiler. Okları bittiğinde kalkan ve kılıçlarıyla çarpışmaya devam ettiler. Ancak hala İmparator odasına ulaşılamamıştı. Saray muhafız birliği generali Wu-Wai kalabalık birliğiyle yetişti. Bu kadar kalabalıkla başa çıkılamayacağından, saray ahırına koştular. Birer seçkin at alarak dörtnala kuzeye sürdüler.
Eski Türkler, iklimin oldukça zorlu olduğu bir coğrafyada yaşıyorlardı. Bu zorlu iklim şartları onların güçlü insanlar olmasını sağladığı gibi iklimi kontrol etme arzusu taşımalarına da sebep oluyordu. Türklerin, iklimi kontrol etme arzuları Yada Taşı Efsanesi’nin doğmasına sebebiyet vermiş olmalıdır. Efsaneye göre, eski Türkler “yada” adı verilen bir taşa sahiptiler ve bu taş iklimi kontrol etmeye yarıyordu.
