Homo habilis türü ilk olarak Doğu ve Güney Afrika’da yaklaşık 2,4 milyon yıl önce ortaya çıktı. Bu türle birlikte ilk taş aletlerinin yapımına başlandığı biliniyor. Lomewki taş alet kültürü gibi daha eski taş alet bulguları da göz önüne alındığında, ilk alet yapımının tarihi 3.3 milyon yıla kadar gitmektedir.
Homo habilis, adı latincede “becerikli adam” anlamına gelen bir kelime ile tanımlanmıştır. Çünkü bu tür alet yapabilme yeteneğine sahipti. Tanzanya’daki Olduvai boğazında 1960 yılında bulunan fosiller, Leakey, Tobias ve Napier tarafından incelenerek bu yeni tür isimlendirilmiş oldu.
Homo habilis fosillerinin incelenmesi sonucunda, türün özellikleri hakkında bazı önemli bilgiler elde edildi. Bu türün dişleri, diğer hominidlerle karşılaştırıldığında daha büyük ölçüdeki azı ve premolar dişlerine sahipti, Homo habilis buluntularının morfolojisi üzerine yapılan çalışmalar, tür içindeki farklı morfolojik tiplerin varlığını göstermiştir. İlk grupta, dişleri Australopithecus dişlerine benzeyen, ancak onlardan daha büyük beyin kapasitesine sahip olanlar bulunurken, ikinci grupta daha narin bir yapıya sahip, küçük dişli Homo habilis fosilleri bulunmuştur.
Homo habilis’in ortalama beyin kapasitesi 630cm3’tür (min. ve maks. değerler; 510-750cm3). Vücut hatları genellikle daha narin bir yapı gösterirken, yüzü Australopithecus’lara oranla daha düşük bir prognatizmaya sahiptir. Çene ve diş boyutları benzerdir, ancak bazı Homo habilis buluntularında daha küçük dişler olduğu da bildirilmiştir. Australopithecus’lara kıyasla Homo habilis’lerin arka kafa kemiklerinin daha yuvarlaklaştığı, alın ve parietallerin daha fazla geliştiği görülmüştür.
Homo habilis’in ayrıca diğer Homo türleriyle karşılaştırıldığında daha uzun kolları vardı. Bu, türün avlanmak ve yiyecek toplamak için çevikliğe ve hızlı hareketlere daha fazla güvendiği anlamına geliyor.
Homo habilis’in diyeti, avcılıktan ziyade çöpçülük ve meyve tüketimiyle oluşuyordu. Yine de, sert gıdaları tüketmekten kaçınıyorlardı ve folivorlarla sert gıda yiyiciler arasında bir yerde besleniyorlardı. H. habilis’in diyeti, daha fazla et tüketimi nedeniyle beyin büyümesini teşvik ettiği düşünülmektedir.
Bugün, Habilislerin iki farklı tür olduğu hipotezi daha yaygın olarak kabul edilmektedir. Bu hipoteze göre, ağaç yaşamını tamamen bırakan bir grup, belirli bir süre hayatta kaldıktan sonra yok olmuştur. Diğer grupta ise daha iri beyinli ve daha modern bipedalizm özelliklerine sahip olduğu varsayılan bir grup bulunmaktadır. Bu grup, yaklaşık 1,8-1,7 milyon yıl önce Homo erectus’a dönüşerek varlığını sürdürmüştür.
Homo habilis’in becerikli insan olarak adlandırılması tesadüf değildir. Bu tür, erken insan evrimi hakkında birçok sorunun cevabını sağlamıştır. Homo habilis, modern insanın doğrudan atası olmayabilir, ancak modern insanın bir öncüsü olarak kabul edilebilir.
Tarihten Yazılar... 